Стари верувања - вистина или суеверие?

Четврток, 25 Јуни 2020 15:45

Дали припаѓате на мнозинството од популацијата што верува во натприродни феномени? Сами тестирајте се - дали скоро чукнавте на дрво како ритуал за нешто неубаво да не се случи, бркавте црна мачка да не ви помине пред пат, постојано погледнувате на часовникот во надеж да фатите цагер кој наговестува некоја убава ситуација, обвинувате ретроградна планета за несреќни околности, инсистирате на необичен број? Тогаш сами си го дадовте одговорот. Често сакајќи да се убедиме дека ни следи некоја голема среќа или ако ни е потребна, правиме некои работи за кои веруваме дека ќе ни помогнат, ќе не заштитат или ќе ни донесат среќа. Пример толкувањето на сонот е процес на утврдување на значењето на соништата. Во многу антички општества, вклучително и Египет и Грција, сонувањето се сметало како натприродна комуникација или средство за божествена интервенција, чија порака може да ја толкува оној кој има одредени овластувања. Денес, разни струи во психологијата нудат теории за значењето на соништата, а луѓето не ретко го толкуваат значението на своите соништа во соновник.

Суеверие

Студиите покажуваат дека 20 проценти од населението верува дека постојат вештерки, дури 37 проценти рекле дека куќата може да биде опседната со зли духови, повеќе од 50 проценти бара објаснување за значењето на одреден цагер во одреден ден, додека три од четири испитаници веруваат барем во една паранормална појава.

„Суеверие е верба или однесување кое има два главни атрибути. Едната е посветена на носење среќа и избегнување несреќа, а другиот се однесува на некакво магично влијание, а магично го означува она што науката не може да го разбере или потврди, како гледање на кафе, претскажување со разни методи како гравчиња, хороскоп, цагер, тарот итн.“, вели психологот Стјуарт Вајс.

Неодговорено прашање е зошто луѓето се држат толку многу на нерационални верувања. Стјуарт Вајс вели дека ова е феномен наречен илузија на контрола во психологијата:

„Луѓето се плашат од губење на она што го сакаат, од тоа што го немаат, она што го сакаат и дека сакаат да избегнат нешто по секоја цена. Понекогаш е тешко за луѓето без разлика колку се трудат да постигнат нешто и сè уште ништо не го гарантира нивниот успех, така што тие се потпираат на сè што ќе им помогне да имаат одредено чувство за контрола “, објаснува Вајс и открива 4 психолошки причини зошто луѓето се суеверни.

Како главна причина секако е човековата желба и потреба за контрола. Еден од најзастапените начини се предвидувањата според цагер. Од античко време, луѓето имале потреба да ја поврзат симболиката на љубовта со сè што ги опкружува. Љубовта секогаш била движечка сила и значење на животот и многу уметници ја пронашле својата инспирација во тоа. Еден начин да ја препознаете љубовната симболика е да гледате на часовникот. Поточно, одредени позиции на сказалките претставуваат љубовни часови, при што секој часовник има различно значење. Љубовен час значи кога ќе се совпаѓаат истите броеви на часовникот, како што се 00:00, 01:01, 02:02, 03:03 до 23:23. Кога ќе видиме дека сказалките се совпаѓаат, обично мислиме дека некој близок размислува за нас. Има вистина во ова, но тоа е само едно од можните значења на часовите на љубовта.

Меѓутоа, за точно да ја толкувате вашата љубовна симболика, мора да го знаете точното значење на сите часови на љубовта. На овој начин можете да откриете каква е вашата моментална состојба во љубовта, без разлика дали вашата љубов е за заљубена во вас, дали вашиот партнер ве изневерува итн. Исто така, можете да откриете што ве чека во љубов во иднина. Меѓутоа, за да може овој принцип навистина да работи, или да направи љубовни часови навистина значајни, важно е да се погледне часовникот случајно. Ако намерно гледате на часовникот за да ја протолкувате љубовната симболика, тогаш значењето на часовникот не е важно.

Ние создаваме сопствен безбедносен систем

Кога луѓето се несигурни за исходот од важна ситуација, тие ќе се обидат да влијаат врз неа на кој било начин. Луѓето веруваат во астрологијата затоа што тоа „работи за нив“, им претскажува убави работи, кои нивниот ум ги проектира во претстојни ситуации.

„Системот што си го создал за себе е најефикасен, без разлика дали веруваш дека си заштитен од ангел чувар, носиш амајлија или дека Господ гледа над тебе. Полесно е да гледаш на саат и да најдеш значение на некој цагер, него да се најде логично објаснување. И дури и кога тоа не функционира, луѓето наоѓаат објаснување и оправдувања“, вели социологот Херберт Ганс.

Ганс објаснува дека секој чин што го правиме и што го мислиме дека ќе нè доближи до посакуваната цел е извор на нашата психа и затоа се враќаме во суеверие.

Постојано бараме врски и шаблони

Личните волшебни убедувања се создаваат со забележување на поврзаност помеѓу две навидум неповрзани работи, како што е ѓерданот што го носевте кога се вработивте и слично. Ако работата тргнала добро тоа ќе го поистоветите дека тој ѓердан бил среќен, доколку работата не даде добри резултати тогаш тоа е во кривица повторно на ѓерданот, носи лоша среќа, не сме ние криви. Стјуарт Вајс вели дека сите ние сме трагачи на модели – ние бараме одговор кој ќе ни помогне да воспоставиме контрола врз светот и еден начин е да ги забележиме сите коинциденции што се случуваат.

Сите ние сакаме поволна случајност, и постои причина за тоа – природната тенденција да гледаме шема во сè, дури и во случајни настани, кои психолозите ги нарекуваат апофенија. Токму оваа појава нè тера да веруваме во нерационални работи.

Суеверие

Ние не сме особено добри во откривање на псевдоука

Психологот Скот Лилиенфелд смета дека има две причини зошто сме суеверни: експлозија на претежно лажни информации на Интернет и несоодветност на научни податоци.

„За жал, критичкото размислување и можноста критички да размислувате со информациите што ви се сервираат за веродостојноста на изворите и слично, денес се многу помали отколку што требаше. За разлика од тоа, постои голема волја да прифатите скоро ништо, дури и без прифатливи докази, што е резултат на суеверие.“, вели Вајс.

Најдобар пример за ова е дека луѓето издвојуваат големи суми да купат амајлии, кристали за заштита и слично, не купуваат нови електронски часовници него стари со казалки каде што може да гледаат цагер, па дури и да одат на третмани што можат да го влошат нивното здравје. Еден одличен пример за ова е кампањата за вакцинирање, што доведе до епидемија на кашлица, заушки и сипаници.

Суеверија се зголемуваат

Иако е тешко да се утврди дали сме култура која станува повеќе или помалку суеверие, Стјуарт Вајс во своето искуство вели дека суеверието расте меѓу луѓето. На пример, станавме многу помалку скептични за астрологијата.

„Критичкото размислување е во пад и ќе има последици за секој од нас“, заклучува Вајс.

Значи, накратко речено, суеверието опстојува затоа што е вкоренето во стравовите кои се вообичаени за човештвото и затоа што зад него стојат бројни религиозни верувања кои се почитуваат. Според тоа, дали треба да заклучиме дека суеверието служи за некоја корисна цел затоа што им помага на луѓето да се справат со несигурноста? Дали е безопасно? Или, пак, е нешто опасно што треба да се избегнува?

Суеверие

Најчитани

Соновник

Најчест сон за вчера беше: Мртовец

Цагери

Следен цагер

Цагери Петок - 15:15 - Ќе биде како порано